Ik hou van jou en Rouw

5 Praktische tips en uitleg over Rouw

Fases van Rouw(verwerking)

Misschien denk je fasen van rouw? het zal wel, het doet gewoon pijn.

Het is de ergste pijn die ik ook gevoeld heb. Wat kunnen mij die fasen schelen, hoe kan mij dat helpen?
Persoonlijk vond ik het maar idioot, dat de wereld gewoon doordraaide, terwijl deze voor mij persoonlijk leek stil te staan, sinds het moment van overlijden.

Toch kan een uitleg van de fasen, inzicht geven in de emoties waar jezelf doorheen gaat. Ook kan het helpen om iemand anders tot steun te zijn, als je begrijpt waar bepaalde emoties vandaan komen.

Elisabeth Kübler-Ross was een Zwitserse Amerikaanse psychiater die de 5 fasen van rouw inzichtelijk heeft gemaakt. Ook studeerde ze af als arts en werd vooral geroemd om haar werk omtrent stervensbegeleiding en het inzichtelijk maken van de 5 fasen van rouw. Elisabeth had veel te maken met stervenden en terminale patiënten. Ook putte ze uit haar eigen ervaringen, Elisabeth en haar partner hadden privé te maken met diverse miskramen.

                               5 fasen van rouw en een korte uitleg

Fase 1 Ontkenning:

Deze fase werkt als een afweermechanisme voor het lichaam en de ziel. Shock, de waarheid afwijzen en of negeren. Het bestaat niet, wat ik net te horen heb gekregen, ervaren of gezien heb.

Dit afwijzende of negerende gedrag, zorgt er voor, dat je/men “de waarheid, het bericht of nieuws” in fasen, gedoseerd tot je/zich kan laten komen, zodat men het aankan. Ben je aan het einde van deze rouwfase gekomen, dan ga je op zoek naar de waarheid, de schuldige of de feiten.

Fase 2 Woede:

Deze tweede rouwfase bestaat uit boosheid en protest. Je kunt gaan huilen, schreeuwen, vloeken. Degene protesteert eigenlijk, tegen de verdrietige ervaring. De boosheid kan ook (ten onrechte) gericht worden naar de, telefoon,arts, tv, politieagent, familie etc. tegen de brenger van het slechte nieuws.

Men kan bepaalde gedachten krijgen of uiten: waarom ik, waarom nu, men heeft niet goed gehandeld. Ik wil niet dat je dood gaat, Ik blijf alleen achter en dat is oneerlijk. Etc.

Door bezig te zijn met wie schuldig is aan bijvoorbeeld het verlies van een dierbare, ben je niet bezig met je verdriet of het verlies. De schuld buiten jezelf zoeken is, lijkt misschien gek maar is toch een gezond psychologisch verdedigingsmiddel voor je lichaam en ziel .

Deze fase is echter vaak wel moeilijk te begrijpen voor anderen, onschuldigen of naasten die bijvoorbeeld ook kampen met het verlies. “Ik krijg de schuld, maar ik heb toch ook verdriet”

Fase 3 Onderhandelen en vechten:

Als je, of degene in rouw merkt dat protesteren en boosheid niet helpt bij het verdriet, dan kan je/men doelen gaan stellen of beloften gaan doen, om dit verdriet aan te kunnen. Bijvoorbeeld je eigen dood uitstellen tot een geboorte, alle alternatieve geneeswijzen proberen, stoppen met slechte gewoonten, naar de rechter gaan om een arts aan te klagen etc. De drijfveer hierbij is vaak hoop op genezing.

Fase 4 Depressie en machteloosheid:

Als alle bovenstaande fases niet hebben geholpen, dan ervaar je of degene vaak een depressie in deze rouwfase. Machteloosheid en teleurstelling wordt vaak ervaren en mensen trekken zich ook vaak terug van contact. De realiteit, kan nog niet geaccepteerd worden.

Men kan zich ook terugtrekken van communicatie, de telefoon erop gooien, niet open doen, zich ziek melden, in een hoekje zitten. Het komt ook vaak voor, dat men dan ook een toevlucht zoekt in genotsmiddelen zoals alcohol, drugs, kalmeringsmiddelen.

Fase 5 Aanvaarding:

Iemand accepteert het verdriet als blijkt dat de waarheid, niet meer te bestrijden valt. Er komt een zekere rust, waardoor men vaak weer in staat is om nieuwe dingen te ondernemen. In rust afscheid nemen of weer alleen iets ondernemen etc.

Conclusie:

De bovenstaande rouwfasen zijn globaal te gebruiken als een basis leidraad om jezelf of iemand anders die rouwt een beetje te begrijpen.
Echter is men, er in de loop der jaren achtergekomen dat de fasen, niet perse afzonderlijke fasen zijn, ze vloeien soms door elkaar. Ook volgen de fasen elkaar niet altijd op in volgorde. Men acht het tegenwoordig ook niet altijd noodzakelijk, dat je elke fase doormaakt. De lengte en de intensiteit van de diverse fasen bij rouwenden kunnen ook heel verschillend zijn.

Herken jij bij jezelf of iemand anders (een of meerdere van) deze fases van het rouwproces?

Bemerk je bijvoorbeeld, dat je een bepaalde fase erg lang doormaakt, of weet je niet hoe je uit een fase komt? Voel je overvallen door emoties en pijn? Dan zou je misschien een bezoek aan een rouwtherapeut of psycholoog kunnen overwegen. Tegenwoordig kan dit ook vaak via een online meeting.

Een verlies- en rouwtherapeut of psycholoog helpt om te gaan met emoties, zoals verdriet, somberheid en boosheid. Enerzijds worden het gemis en de pijn erkend, maar een rouwtherapeut helpt ook om het leven weer in eigen hand te nemen. Rouwtherapie heeft als doel om de balans tussen gemis en zingeving te herstellen.

Wat voel je als je rouwt & wat doet het met je lichaam?

Rouwen is het verwerken van een (groot) verlies en het hebben van verdriet om gemis.
Zoals bij de fasen van rouw omschreven staat, gaat dit gepaard met diverse emoties. boosheid, machteloosheid, angst, eenzaamheid, machteloosheid, stress.

Emoties zijn niet alleen van invloed op ons mentale welbevinden, maar doen ook iets met ons lichaam.
Emoties hebben bijvoorbeeld invloed op de afgifte van hormonen. (Cortisol, Noradrenaline, adrenaline).

Cortisol wordt door de bijnieren aangemaakt, de afgifte hiervan schiet bij stressvolle situaties omhoog. Als de stress situatie langere tijd aanhoudt dan werken de cortisol receptoren niet goed meer, ze worden minder gevoelig. Hierdoor ontstaat ook een ontregeling in diverse brein processen. Als een dierbare overlijd, dan wordt dit stresssysteem geactiveerd.

In acute bedreigende situaties is dit een goede zaak.

Echter, gebleken is: dat aanhoudende stress activatie zorgt voor een verhoogd risico op allerlei aandoeningen op de langere termijn. Denk bijvoorbeeld aan diabetes, hart- en vaatziekten, depressie en obesitas’,

In het algemeen, kun je zeggen dat veel mentale en fysieke kenmerken van een rouwproces lijken op de symptomen van een depressie. Slapeloosheid,geen eetlust, angst, en terugtrekken uit sociale situaties.

Een goed rouwproces is daarom erg belangrijk. Als het verlies niet goed wordt verwerkt, kun je namelijk veel stress ervaren, waarom dit niet wenselijk is, werd hierboven al beschreven. Continu veel stress blijven ervaren kan zelfs leiden tot een burn-out.

Manieren die houvast/troost kunnen bieden tijdens het rouwen?

Het lezen van rouwgedichten, het luisteren naar bepaalde liedjes of het luisteren naar of lezen van bepaalde boeken, kan als steunend worden ervaren tijdens rouwverwerking.

Vaak wordt er een stukje herkenning in gehoord of gelezen. Je bent niet de enige die dit is overkomen en dat biedt troost. Het kan voor veel mensen fijn aanvoelen te merken hoe de ander met het verlies is omgegaan,
wat iemand anders gevoeld heeft en te lezen dat er waarschijnlijk ook weer betere tijden zullen komen.

Rouwgedichten uitgelicht (klik op het gedicht om te vergroten)

                                                     

Boeken en gedicht bundels over rouw en verlies  

Uitgelicht een aantal boeken en gedichtenbundels over rouw, en verlies in diverse vormen, leeftijden en momenten in een mensenleven. Welke iets kunnen betekenen voor jezelf of iemand anders die rouwt. 
 

Dichtbundel Rouw, een eenzaam pad gevuld met leegte... 

Bestellen? Klik op het boek 

Het pad van rouw duurt een leven lang, maar met de liefde die altijd voelbaar blijft zul je de pijn kunnen verzachten en heel voorzichtig de leegte weer kunnen vullen.

De tweede gedichtenbundel van Troostgeschenk met 20 gedichten over de weg die je moet gaan, wanneer het leven een wending neemt, die je niet verwacht had.
Een pad dat niemand van je over kan nemen. Een route die jij alleen kunt gaan, in alle eenzaamheid door duisternis en kou. De gedichten zullen je de ene keer raken doordat je de emotie meteen herkent, maar de andere keer zul je worden geholpen je eigen draad weer terug te vinden, je eigen kracht opnieuw aan te boren.

Formaat: A5 (15 x 21,5 cm)
Omvang: 44 pagina’s
Bindwijze: gebonden
Fullcolour, hardcover
Taal NL

Mijn leven is zo enorm veranderd
En ik weet dat dit voorgoed zo blijft
De leegte voelt als vele tranen
Die je met geen pen beschrijft...

Dichtgedachten 

Bestellen? klik op het boek 

Dichtgedachten van Martin Gijzemijter is het ideale boek voor iedereen die een mooi, gevoelig cadeau zoekt.
Hij heeft al bijna 100.000 volgers weten te verzamelen die hij dagelijks van een dosis geluk voorziet.
Inspirerende gedichten over leven, liefde, verlies, vriendschap en meer. Zijn gedichten zijn een troost voor wie te maken heeft met verlies en een inspiratie voor wie houdt van het leven. 

In deze bundel zijn honderd gedichten opgenomen.

Taal NL

Omvang 224 pagina's
Bindwijze Hardcover
Illustraties nee

Van harte gecondoleerd 

Bestellen? klik op het boek 

Ameline sprak met meer dan twintig van hen over rouwverwerking en zes daarvan, inclusief zijzelf, staan centraal in het boek.

Hoe ga je om met het verlies van een ouder als je zelf nog niet zo lang op eigen benen staat? Van harte gecondoleerd geeft een beeld van hoe leeftijdgenoten dat doen. Je leest de ervaringen van mensen van wie de vader, moeder of allebei de ouders zijn overleden.
Het zijn verhalen van mensen uit grote en kleine gezinnen, van wie de ouders door (erfelijke) ziekte, na een ongeval of door zelfdoding zijn overleden. Sommigen stonden ineens aan het roer van het huishouden, de een kreeg een burn-out en de ander heeft nooit ergens last van gehad. Juist de diversiteit aan ervaringen maakt dit een handleiding met voor ieder wat wils, met antwoorden op lastige vragen als: ‘Hoe verklaar je het gat op je cv? ’‘Wat doe je als partner?’ en de dooddoener tijdens een eerste date: ‘Wat doen je ouders?’.

• Een boek over rouw voor jongvolwassenen, stuurloze twintigers én
   begin dertigers
• Ervaringsverhalen en praktische tips
• Als je zelf verdriet hebt, maar zeker ook als je iemand met verdriet wil helpen

Taal NL
Bindwijze Paperback
Omvang 176 pagina's

Illustraties nee

Je bent jong en je rouwt wat 

Bestellen? klik op het boek 

Het cliché dat Van Sadelhoff kan onderschrijven: ‘Elk rouwproces is uniek’. Je bent jong en je rouwt wat is daarom geen handleiding, maar een goudeerlijk boek dat pijnlijk duidelijk maakt dat alles beter is dan zwijgen.

Toen haar moeder overleed, dacht Lisanne van Sadelhoff (1989) als een typisch kind van haar generatie: er is vast wel een handboek met een helder stappenplan waardoor ik rouwen snel van mijn to-do-list kan schrappen. Guess what: dat was er niet. Wat er wel was: vrienden die zich prompt tot rouwdeskundigen ontpopten en haar liefdevol bombardeerden met wijsheden en clichés. Soms schrok ze van wat ze zeiden (‘Gelukkig heb je de herinneringen nog’), of was het simpelweg te pijnlijk (‘Ik hoop dat je moeder rustig is gestorven’ NEE!!!), een andere keer hielp zo’n opmerking haar juist de dag door te komen (‘Je moeder is elke traan waard’). 

Taal NL
Bindwijze Paperback
Omvang 319 pagina's
Illustraties nee

Leven met zelfdoding 

Bestellen? klik op het boek 

De brieven van de nabestaanden gaan over hun verdriet en liefde, woede en respect, wanhoop en hoop. Stuk voor stuk persoonlijk. Soms adembenemend, hartverscheurend, verschrikkelijk. Soms heel praktisch: met tips om het leven door te komen. Wij hopen dat heel veel mensen die nu met zelfdoding worden geconfronteerd er troost uit kunnen halen. Voor professionals biedt dit boek een inzicht in het leven van iemand na de zelfdoding van een naaste.

Wat gebeurt er met je nadat je kind, je partner, je vader of moeder, een broer, zus of hele goede vriend zichzelf om het leven brengt? Hoe ziet je leven er na zo'n ingrijpende gebeurtenis uit? Dit boek hoopt antwoord te geven op die vragen. Het bestaat uit zestig brieven van mannen en vrouwen die in het verleden met zelfdoding van een dierbare te maken hebben gehad. In hun brieven richten ze zich tot een - voor hen onbekende - lotgenoot. Iemand die onlangs hetzelfde heeft meegemaakt en die ze hopen te helpen door hun eigen ervaring te delen. 

Taal NL
Omvang 216 pagina's
Bindwijze Paperback
Illustraties nee

Maandagmiddag om half zes (boek over euthanasie) en leven met euthansie 

Bestellen? klik op het boek 

UNIEK HANDBOEK VOOR NAASTEN BIJ EUTHANASIE

Dit handboek biedt jou als naaste in één keer heel veel informatie over het euthanasieproces en wat daar allemaal bij komt kijken. Bovendien maakt het je bewust van hoe je nog iets voor je dierbare én jezelf kunt betekenen. Je krijgt immers maar één kans!
Kiest jouw dierbare binnenkort voor euthanasie?
Dan kan je wereld behoorlijk op zijn kop staan. Zeker als je hier niet eerder mee te maken hebt gehad. Waarschijnlijk heb je tal van vragen en weet je niet precies waar je de antwoorden kunt vinden. Het laatste wat je wilt is jullie kostbare tijd samen daaraan verspillen... maar dat hoeft ook niet.
 

Taal NL
Bindwijze Paperback
Omvang 240 pagina's
Illustraties nee

Rouw op je dak

Bestellen? klik op het boek 

In dit eerlijke boek probeert Jos Brink, pastor en stervensbegeleider, maar ook theatermaker (en dus een 'mensen-mens') geen gemakkelijke antwoorden te geven op alle vragen die je hebt. Wel herkent hij, vanuit zijn lange ervaring, jouw situatie. Hij kan je wellicht richting geven, een beetje sturen, waardoor eenzaamheid weer in tweezaamheid verandert.

Rouwen betekent een moeilijke weg gaan: je weet dat je kunt lopen, maar je wilt eigenlijk niet verder. Er ligt een onoverzichtelijk traject voor je.

Een rouwproces geeft uitdrukking aan pijn en verdriet, twee grote emoties die onlosmakelijk aan elkaar zijn verbonden. Het is een weg die je toch moet gaan. Naar een horizon waar hemel en aarde wellicht weer bij elkaar komen...

Rouwen is een proces van heling, het uiteindelijk accepteren van wat onvermijdelijk bleek. Er zijn vooralsnog alleen maar verliezers en je hebt geen enkel uitzicht op winst. Wat jou is overkomen, is de meest traumatische ervaring die mensen kunnen hebben. En er is niemand die echt weet en kan meevoelen wat jij voelt, omdat geen twee mensen gelijk zijn, ook al hebben zij hetzelfde te doorstaan. Jouw verdriet is uniek. Hoe groei je door je pijn heen? En kan dat? Hoe ga je om met je woede? En wat is berusting?

Dat wat de auteur zelf, en samen met anderen, heeft meegemaakt, vormt de basis van Rouw op je dak, bepaald niet alleen geschreven voor mensen die leven vanuit een religieuze optiek: wie je ook bent, waar je ook bij wilt horen, verdriet is verdriet.

Jos Brink legt je in dit boek geen waarheden op, maar probeert met je mee te gaan. Niet om je te dragen, want dat kan niet. Maar misschien kan hij jou wel weer leren lopen…

Taal NL
Omvang 93 pagina's
Bindwijze Hardcover
Illustraties ja

Rouwen bij kinderen en jongeren

Bestellen? klik op het boek 

Dit boek biedt handreikingen om kinderen en jongeren te steunen bij het rouwproces. * Wat zijn normale reacties tijdens een rouwproces? * Hoe communiceer je over verlies met een kind? * Wat helpt een kind bij de verwerking van een verlies? * Wanneer schakel je professionele hulp in?

Een dierbare verliezen is een ingrijpende gebeurtenis, zeker als je nog jong bent. Kan een kind het intense verdriet van een verlies wel aan en blijft het niet voor altijd in negatieve zin getekend? Gelukkig blijken de meeste kinderen met de juiste steun uit hun omgeving het verlies van een dierbare goed te kunnen verwerken.

Dit betekent niet dat verliesverwerking een eenvoudige opgave is, zeker niet omdat volwassenen in de omgeving van het kind zelf meestal ook in de rouw zijn.

 'Wanneer kinderen rouwen om het verlies van een dierbare treft ons dat vaak dubbel zo hard. Ouders, verzorgers, familieleden, leerkrachten of andere begeleiders hebben in zo'n situatie vaak allerlei vragen en voelen zich onzeker.

Het boek geeft veel voorbeelden en praktische tips en geeft daarnaast richting aan de meest uiteenlopende vragen die volwassenen in de omgeving van het kind vaak hebben. Daarom is dit een unieke gids voor iedereen die rouwende kinderen wil steunen.' - uit het voorwoord van Prof. dr. Caroline Braet, Universiteit Gent Dr. Mariken Spuij is klinisch psycholoog/orthopedagoog en als docent-onderzoeker en behandelaar verbonden aan de Universiteit Utrecht.

Taal NL
Omvang 264 Pagina's
Bindwijze Paperback
Illustraties nee

♥ Aanrader ♥

Hospice nurse Julie , via facebook en Tik Tok onderwijst ze mensen over het einde van het leven. 
Met name de fysieke kant van het sterven wordt belicht om zodoende taboes, angst en onwaarheden weg te nemen.
Ondanks haar zware taak en werkzaamheden als verpleegkundige in een hospice, blijft ze een sprankelende persoonlijkheid met mooie verhalen over doodgaan en de dood. 

Taal Engels 

Kijkje nemen? klik op het icoon van FB of Tik Tok 

Naast muziek, boeken, gedichten e.d. is er nog veel meer beschikbaar, wat zou kunnen helpen bij je eigen rouw of wat steunend kan zijn voor iemand anders , die door een groot gemis heen gaat. 

Hieronder de link voor een prachtig en divers aanbod 

Voor een ieder die met rouw te maken heeft:

veel kracht gewenst om door te kunnen gaan en veel ♥ gewenst om je gebroken hart te helen.